ՎԱՆԱՁՈՐ ( ԼՈՌԻ ) ՏՈՒՐԵՐ

TOP 10

ՏՈՒՐԻՍՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Ի սկզբանե եղել է Հայ առաքելական եկեղեցու վանք, 13-րդ դարում հանձնվել է հայ քաղկեդոնացիներին՝ երկար ժամանակ մնալով նրանց գլխավոր հոգևոր և մշակութային կենտրոնը, և գործել է Վրաց ուղղափառ եկեղեցու իրավասության ներքո։ 18-րդ դարի սկզբին լքվել է, իսկ 1802 թվականին վերականգնվել է ու վերածվել Անդրկովկասում բնակվող հույների կրոնական կենտրոնի։ Այժմ պատկանում է Հայ առաքելական եկեղեցուն:

Ախթալա վանքը գտնվում է Երևանից 185 կիլոմետր դեպի հյուսիս, Ալավերդի քաղաքից մոտ 14 կիլոմետր հեռավորության վրա։

Վանքի առանձնահատկությունը նրա լավ պահպանված որմնանկարներն են։

Վանքը գտնվում է Լոռու մարզում՝ Ալավերդի քաղաքի մոտ, Դեբեդ գետի կիրճից բարձր սարահարթի վրա։ Հյուսիսային Հայաստանի ամենահայտնի վանքը, որն իր ժողովրդականությամբ շրջանցում է Հաղպատի վանքին, որին շատ նման է:

Հաղպատի նման այն վանական մեծ համալիր է, որը հիմնադրվել է մոտ 934 թվականին։ Երկար ժամանակ այնքան էլ պարզ չէր, թե վանքերից որն է ավելի վաղ հիմնադրվել, և լեգենդ կա, որ «Սանահին» անունը ծագել է «սա նրանից հին է» բառերից:

Հաղպատի վանական համալիրը գտնվում է Լոռու մարզում: Այն համարվում է Հայաստանի ամենամեծ վանական համալիրներից մեկը և ունի ասիմետրիկ, բայց շատ հետաքրքիր դասավորություն՝ գեղեցիկ կամարներով, սյուներով ու խաչքարերով։

Հնում վանքի տեղում մի փոքրիկ բնակավայր է եղել։ 4-րդ դարում՝ հայերի կողմից քրիստոնեությունն ընդունելուց հետո (301 թ.), բնակավայրում կառուցվել է փոքրիկ եկեղեցի։ Ինքը՝ վանքը, կառուցվել է 10-րդ դարի կեսերին Բագրատունիների տոհմից մի թագավորի կողմից։ Վանական համալիրը վերապրել է մեկից ավելի երկրաշարժ և հարևանների հարձակումները, սակայն այն ողջ է մնացել։

Այստեղ տարբեր ժամանակներում աշխատել են գիտության և մշակույթի նշանավոր հայ գործիչներ՝ Սայաթ-Նովան, Հովհաննես Երզնկացին, Հովհաննես Իմաստասերը և այլք։

Օձունի վանքը 6-րդ դարի վեհաշուք հուշարձան է, որը գտնվում է Հայաստանի հյուսիսում՝ Օձուն գյուղի կենտրոնում։ Դեբեդի կիրճի ձախ լանջի վեհաշուք սարահարթի վրա գտնվող Օձուն գյուղը, որը գրավում է մարդկանց իր զարմանահրաշ տեսարաններով, շատ հին բնակավայր է։ Առաջին մարդիկ այստեղ հաստատվել են մոտ չորս հազար տարի առաջ։ Հենց դա են վկայում խորհրդային տարիներին պեղումների ժամանակ ուսումնասիրված տապանաքարերը։

Օձունը հայտնի է նրանով, որ այստեղ է ծնվել Սուրբ Հովհաննես III-ը, ով Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս է դարձել 718 թվականին։ Հովհաննես Գ Օձնեցին աստվածաբան և իրավաբան էր, որի համար ժողովուրդը նրան անվանել է Իմաստասեր։ Սա հայ հոգևորականության կարկառուն ներկայացուցիչներից էր։ Կաթողիկոսի ամենամեծ վաստակն այն է, որ Հայաստանում արաբների տիրապետության ժամանակ կարողացավ կասեցնել քրիստոնյաների բռնի մահմեդականացումը։

Քոբայրի վանքը, որը հիմնադրվել է 12-13-րդ դարերում, գտնվում է Քոբայր գյուղի արևմտյան մասում։

Վանական համալիրը բաղկացած է երեք եկեղեցիներից, զանգակատանից, մատուռից, սեղանատնից և դամբարանից։ Քոբայրի վանքի ամենահին շենքը Մարիամաշեն եկեղեցին է, որը գտնվում է համալիրի արևելյան մասում։ Կառուցվել է 1171 թվականին Կյուրիկե Բ թագավորի դստեր՝ Մարիամի կողմից։ Գլխավոր եկեղեցին մեկ հարկանի դահլիճ է, որի գլխավոր խորանն ունի երկու շարքով տեղադրված 5 պատուհան։ Արևելյան պատն աչքի է ընկնում իր չափերով և հոյակապ զարդարանքով։

Հոռոմայրի վանքը գտնվում է Լոռու հյուսիսային մարզում՝ Օձուն գյուղից մոտ 1 կմ հարավ։ Առաջին անգամ այս վանքը հիշատակվել է 7-րդ դարում։ Այն ներկայացնում է միջնադարյան ճարտարապետական համալիր։

Վանքը գտնվում է Դեբեդի հովտում 810 մ բարձրության վրա։ Վանքի գագաթից բացվում է աննկարագրելի գեղեցիկ տեսարան։ Ցավոք, այսօր վանքը կիսավեր լքված է և շրջապատված է գերաճած բուսականությամբ:

Վանքը բաղկացած է երկու մասից՝ վերին և ստորին։ Վանքի մոտակայքում կան 1-ից 8-րդ դարերի քարանձավներ, որտեղ նախկինում ապրել են վանականներ։ Ժողովրդական համոզմունքների համաձայն՝ վանքը այստեղ կառուցվել է հենց այդ պատճառով։

Ինչո՞վ է հայտնի Արդվի գյուղը: Ամբողջ հարցն այն է, որ այս վայրը կապված է Հովհաննես Օձնեցու անվան հետ՝ հայոց 34-րդ կաթողիկոսի, գիտնական, եկեղեցու անաղարտության մարտիկ և հայկական եկեղեցական կանոնների առաջին ժողովածուի ստեղծողի։ Հենց այստեղ՝ Արդվիում է գտնվում շատ փոքրիկ Սրբանես վանքը ( VIII-XVII դդ .) կամ Սուրբ Հովհաննեսը, որտեղ էլ թաղված է Հովհաննես Օձենցին՝ հավատացյալների կողմից ամենահարգված սրբավայրերից մեկը։

Վանքի կողքին՝ բարձունքի վրա, գտնվում է Քալանթարյանց հնագույն ազնվական ընտանիքի գերեզմանատունը, որը միջնադարից Արդվի գյուղի սեփականատերն էր: Ընդ որում, ինչպես տեղացիներն են ասում, այդ տոհմին է պատկանել նաև ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովի հայրը։

Բարձրաքաշ Սուրբ Գրիգոր վանքը նախկին կրոնական համալիր է հյուսիսային Հայաստանում՝ նվիրված Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչին՝ Հայ եկեղեցու առաջին առաջնորդին։ Համալիրը պարունակում է երկու եկեղեցի և այլ ավերակներ, ներառյալ բազմաթիվ խաչքարեր կամ հուշաքարեր:

Ներկայումս ավիրված պատմական այս հուշարձանը իր ժամանակին եղել է հոգևոր և կրթական համալիր Հայաստանի հյուսիսային տարածքում, որտեղ վանականները զբաղվում էին գիտական գործունեությամբ։ Պատմական վկայությունները հաղորդում են, որ վանքը երկար չի եղել կանգուն և նրա գործունեությունը դադարել է մոնղոլական արշավանքներից հետո։

Հնևանքը Լոռու մարզում գտնվող վանական համալիր է Ձորագետի աջ ափին։ Հնևանքը կառուցվել է 7-րդ դարում և 12-13-րդ դարերում գործել է որպես քաղկեդոնական վանք։

Այժմյան կիսավեր վանական համալիրի կազմում եղել են երեք եկեղեցի, գավիթ, բնակելի, տնտեսական և օժանդակ շինություններ։

Մեր ժամանակներ վանական համալիրը հասել է կիսավեր վիճակում և 21-րդ դարում գլխավոր եկեղեցին վերանորգվել է, և 2006 թվականի նոյեմբերի 25-ին տեղի է ունեցել գմբեթի խաչի օծման և տեղադրման արարողությունը։

Ստեփանավանի «Սոճուտ» դենդրոպարկը գտնվում է Ստեփանավան քաղաքի և Գյուլագարակ գյուղի մոտ, Արգասար լեռան հյուսիս-արևմտյան լանջին, ծովի մակարդակից 1550 մ բարձրության վրա։ Դենդրոպարկի տարածքը 35 հա է, որից 17,5 հա բնական անտառներ են, 15 հա՝ դեկորատիվ ծառեր։

«Սոճուտ» դենդրոպարկում կան ծառերի, թփերի և ծաղիկների եզակի հավաքածուներ ամբողջ աշխարհից: Դենդրոպարկը հիմնադրվել է 1933 թվականին՝ ազգությամբ լեհ, անտառային ինժեներ Էդմոնդ Լեոնովիչի նախաձեռնությամբ, նախ՝ որպես սիրողական դենդրոլոգի հավաքածու։ Իսկ «Սոճուտ» արգելոցի կարգավիճակը ստացվել է 1958թ.

Լոռու եզակի բնական գոհարներից մեկը Վանաձոր քաղաքը կապում է Ստեփանավանի շրջակայքի հետ և կոչվում է Պուշկինի լեռնանցք:

Բարձրությունը 2037 մետր է, և ճանապարհը համեմատաբար անվտանգ է: Անցումը Պուշկինի լեռնանցք անվանելու պատճառն այն է, որ ռուս լեգենդար գրող Ալեքսանդր Պուշկինը ճանապարհորդել է Կովկասով և հանդիպել ճանապարհորդների, ովքեր տեղափոխել են մեկ այլ հայտնի ռուս գրող Ալեքսանդր Գրիբոյեդովի մարմինը, ով վերջերս սպանվել էր Իրանում:

Ներկայումս կա թանգարան, որն այժմ լքված է լեռնանցքի վերևում, որը կառուցվել է 20-րդ դարի սկզբին։ Սա, անկասկած, տարածաշրջանում այցելելու ամենահիասքանչ վայրերից մեկն է:

ՎԱՆԱՁՈՐԻ TOP 10

ՀՅՈՒՐԱՆՈՑՆԵՐ ԵՎ ՌԵԶՈՐԹՆԵՐ

---

ՎԱՆԱՁՈՐԻ TOP 10

ՀՅՈՒՐԱՏՆԵՐ